Сложно быть преданным в одиночку. С женой и детьми тоже непросто быть преданным — кому-то даже тяжелее, чем одному. И дело зачастую не в детях и жене. Чаще всего слабости живут у нас внутри, а с наружи просто проявляются симптомы хрид-роги – болезни сердца. На фестивалях и ретритах, в паломничествах мы показываем небывалую версию самих себя: мангала арати, стараемся на джапе, всегда первые в практическом служении, обсуждаем шастры и поем киртаны каждый день, общаемся с возвышенными душами. Даже регулирующим принципам можем какое-то время следовать. Потом расползаемся по квартирам, отпуск заканчивается. И снова странная жизнь: канавы, пузыри, похрюкивание. А ведь так не хотелось к этому возвращаться! Почему преданные не живут вместе, рядышком, чтобы всегда были шраванам и киртанам? Ну Бог с ними с этими хозяйственными общинами, можно же просто купить квартиры в одном доме и быть соседями! Но даже живя рядом и имея все возможности собираться вместе, мы этого не делаем. Предлагаю посмотреть на этот вопрос с духовной точки зрения. Почему это так трудно – жить и практиковать вместе?
ва̄се бахӯна̄м̇ калахо
бхавед ва̄рта̄ двайор апи
эка эва васет тасма̄т
кума̄рйа̄ ива кан̇кан̣ах̣
Когда в одном месте живет много людей, между ними неизбежно возникнут ссоры. Даже если два человека станут жить вместе, они будут вести бессмысленные беседы или делать друг другу замечания. Поэтому, чтобы избежать столкновений, человеку следует жить одному. Этому мы должны научиться на примере браслетов юной девушки. (ШБ 11.9.10)
«Шрила Бхактисиддханта Сарасвати Тхакур комментирует этот стих следующим образом: «Юная девушка в этой истории оставила на каждом запястье только по одному браслету, чтобы они не ударялись друг о друга и не производили шума. Так же и мы должны отказаться от общества тех, кто не предан Верховному Господу». Именно этот урок нам нужно усвоить. Истинный вайшнав всегда чист и безупречен. Однако в тех местах, где собираются непреданные, несомненно, будет звучать основанная на зависти критика преданного служения Господу. Те, кто ошибочно пытается исследовать реальность, игнорируя Верховную Личность Бога, будут создавать много надоедливого шума под именем философии. Поэтому нам следует оставаться в тех местах, где в соответствии с ведическими стандартами поклоняются Верховному Господу. Если каждый человек посвятит свою жизнь прославлению Личности Бога, Кришны, то не будет никаких препятствий для общения. Но там, где люди преследуют множество других целей, помимо служения Верховному Господу, общественные отношения обязательно будут напряженными.
Поэтому нам следует избегать общества тех, кто противится преданному служению Господу, иначе у нас может пропасть желание достичь духовной цели жизни. Тот, кто всегда пребывает в обществе преданных Господа, воистину живет в одиночестве. Если жить в общине, где у всех одна цель — удовлетворить Господа, то можно избежать противоречий, которые создают люди, сражающиеся друг с другом за право исполнить свои материальные желания. Таков урок, который разумный брахман усвоил на примере браслетов юной девушки».
(Фрагмент комментария Бхактисидханты Сарасвати из издания ББТ)
Преданные на уровне мадхьямы и махабхагаваты замечательно уживаются. У них общие интересы и ценности – шраванам и киртанам. Они не борются друг с другом за деньги, женщин, статус в обществе, власть и влияние. Но пракрита бхакты (материалистичные преданные) славятся именно этим. Они склонны портить отношения и накалять атмосферу, отклоняться в материальные представления о духовной жизни и святых людях, или просто «сваливаться» в обсуждения о зарабатывании денег и покупке нового авто.
манушйа̄н̣а̄м̇ сахасрешу
каш́чид йатати сиддхайе
йатата̄м апи сиддха̄на̄м̇
каш́чин ма̄м̇ ветти таттватах̣
Из многих тысяч людей едва ли один стремится к совершенству, а из достигших совершенства едва ли один воистину познал Меня. (БГ, 7.3)
Все комментаторы объясняют этот стих с позиции того, что преданных очень, очень и очень мало. И Кришна не шутит: зачастую преданных гораздо меньше, чем людей в дхоти и сари, с тилакой, чем присутствующих на воскресной программе, ретрите, фестивале, чем отражений в зеркале, которые мы наблюдаем. Шрила Прабхупада говорит в комментарии к 218 стиху первой главы Мадхья лилы Чайтанья Чаритамриты:
«Материалист в одежде вайшнава не заслуживает никакого уважения. Шастры советуют сторониться подобных людей (упекша). Слово упекша означает «игнорирование». На завистников не следует обращать внимания. Проповедник должен любить Верховную Личность Бога, дружить с вайшнавами, проявлять милость к невинным и избегать или игнорировать тех, кто полон зависти и злобы. В Движении сознания Кришны много завистливых людей, скрывающихся под личиной вайшнава, и от них нужно держаться как можно дальше. Завистнику, выдающему себя за вайшнава, служить не следует. Когда Нароттама дас Тхакур говорит: чха̄д̣ийа̄ ваишн̣ава сева̄ ниста̄ра пайечхе кеба̄, – он имеет в виду настоящего вайшнава, а не завистника в одежде вайшнава».
На одной из лекций Чайтанья Чандры Чарана прабху а Маяпуре, на которой мне выпала удача присутствовать, прозвучало: «каништхи должны собираться, петь киртан, слушать лекцию, кушать прасад и быстренько расходиться, пока не начали сплетничать, ссориться, обижаться друг на друга».
парама виракта, маунӣ, сарватра уда̄сӣна
гра̄мйа-ва̄рта̄-бхайе двитӣйа-сан̇га-хӣна
Чайтанья Махапрабху продолжал: «Шри Мадхавендра Пури старался избегать людей. Он был полностью свободен от привязанностей и неизменно молчалив. Безучастный ко всему материальному, он всегда путешествовал один, чтобы не вести разговоров на мирские темы». (ЧЧ Мадхья 4.179)
Если мы лишены общения с возвышенными душами, то чья в том вина? Может нам не хватает искренности и чистоты? Может мы всё портим своей гордостью и безумной погружённостью в материю? Почему они сторонятся нас, а мы спокойно переносим разлуку с ними?
Для преданного естественно тянуться к своим. Туда, где ему дадут самое важное и ценное, где его силы противостоять мае возрастут тысячекратно, где вечно юные возлюбленные будут реально проявлены во всей своей красоте и очаровании. Такова жизнь вайшнавов, которая отличается от жизни карми и гьяни.
атра даридра-кума̄рӣ апра̄пта-патика̄ джхан̣атка̄ра̄бха̄ва̄ртхам̇ йатха̄ кан̇кан̣а̄н дӯрӣкароти, татхаива джн̃ана-йогам̇ сва̄ш́рита̄н мунӣн них̣сан̇га̄н ева кароти |
йатха̄ ча ра̄джа-кума̄рӣ патиматӣ патим абхисарантӣ джхан̣а̄ткара-сиддхй-артхам̇ канкан̣а̄н паридхатте, татхаива ш́рӣматӣ бхакти-девӣ сва̄ш́рита̄н ваиш̣н̣ава̄н мадху-мадхуратара-на̄ма-кӣртана-дхвани-раса̄ртхам̇ та̄н параспара-сан̇гина эва видхатте | на тв асан̇гина ити джн̃ейам
«Точно также как бедная девушка, не обретшая мужа, сняла свои браслеты для того, чтобы остановить звук, гьяна йога делает так, что мудрецы, которые ее практикуют, живут в одиночестве.
Также как замужняя принцесса, встречая своего супруга, одевает свои браслеты для того, чтобы они приятно звучали, Бхакти деви делает так, что преданные, которые приняли Ее прибежище, общаются друг с другом для того, чтобы издавать звуки все более и более сладкого нама-киртана. Они не остаются одни».
(Фрагмент комментария Вишванатхи Чакраварти Тхакура на ШБ 11.9.10)
Мы в отчаянном положении: анартхи душат, вкуса нет, смердим зловонием материальных желаний и гордости. Возвышенные преданные нас сторонятся, очень дозировано дают нам общение. Но это то, в чём мы остро нуждаемся. Больше нам ничего не поможет. Это общение должно полностью наполнить нашу жизнь – 24 на 7. Не просто ретрит, не просто лекция или киртан раз в кальпу, а постоянно, всегда, каждый день, на расстоянии вытянутой руки. Давайте думать, что со всем этим делать. Текущее состояние неприемлемо!
гурау гошт̣хе гошт̣ха̄лайишу суджане бхӯсура-гане
сва-мантре ш́ри-намни враджа-нава-йува-двандва-ш́аране
сада̄ дамбхам̇ хитва̄ куру ратим апӯрва̄м атитара̄м
айе сва̄нтар бхра̄таш́ чат̣убхир абхийа̄че дхр̣та-падах̣
О, мой дорогой брат, моё внутреннее Я (ум)! Припав к твоим стопам я взываю ласковыми речами. Всегда отбрасывай гордыню и развивай глубокую, любовную привязанность к духовному учителю, Шри Враджа-дхаме, жителям Враджа, вайшнавам, брахманам, дикша-мантрам, святым именам Верховного Господа и к высшему прибежищу Шри Шри Радха-Кришне, вечно юной Божественной Чете Враджа. (Манах-шикша, 1)
Ананташри прабху, ректор Ашрама Бхактиведанты